W najnowszych badaniach naukowych przeanalizowano przypadek przedłużonej intoksykacji paroksetyną, lekiem z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), po pojedynczym przedawkowaniu. Badanie to dostarcza nowych informacji na temat wpływu fenokonwersji enzymu cytochromu P450 2D6 (CYP2D6) na metabolizm paroksetyny i jej zastosowanie w praktyce klinicznej.
Fenokonwersja CYP2D6 jako czynnik wpływający na metabolizm leków
Cytochrom P450 2D6 (CYP2D6) jest kluczowym enzymem zaangażowanym w biotransformację wielu powszechnie stosowanych leków, w tym paroksetyny. Gen CYP2D6 jest wysoce polimorficzny, co oznacza, że różnice genetyczne mogą prowadzić do znacznych różnic w odpowiedzi na leki między poszczególnymi osobami i grupami etnicznymi. Fenokonwersja to zjawisko, w którym rzeczywista zdolność do metabolizowania leków przez daną osobę różni się od tej przewidywanej na podstawie genotypu. Może to być spowodowane czynnikami wewnętrznymi, takimi jak stan zdrowia, oraz zewnętrznymi, jak przyjmowanie innych leków.
Przypadek przedłużonej intoksykacji paroksetyną
W badaniu opisano przypadek 49-letniego mężczyzny z historią agorafobii, który po przyjęciu nadmiernej dawki paroksetyny doświadczył przedłużonej intoksykacji trwającej około miesiąca. Pacjent, który wcześniej przyjmował paroksetynę w dawce 60 mg/dobę przez ponad sześć lat, spożył pięćdziesiąt tabletek po 20 mg w próbie samobójczej. Pomimo leczenia, objawy delirium i toksyczny poziom leku w osoczu utrzymywały się przez długi czas po przedawkowaniu.
Historia medyczna pacjenta
Pacjent był leczony paroksetyną z powodu agorafobii z zaburzeniami panicznymi. Przed przedawkowaniem, pacjent nie zgłaszał innych problemów zdrowotnych poza nadciśnieniem, na które sporadycznie przyjmował metoprolol. Przed hospitalizacją pacjent był palaczem i miał historię nadużywania benzodiazepin.
Początkowe badanie lekarskie i leczenie
W dniu przyjęcia pacjent wykazywał objawy takie jak zmienność świadomości, niepokój psychoruchowy, labilność emocjonalna i autoagresywne zachowania. Badania obrazowe i laboratoryjne nie wykazały nieprawidłowości, a leczenie obejmowało antybiotykoterapię z powodu podejrzenia infekcji dróg moczowych oraz konsultację psychiatryczną.
Opieka psychiatryczna i monitorowanie
W trakcie hospitalizacji, objawy delirium były dominujące. Pomimo leczenia, pacjent wymagał intensywnego monitorowania i interwencji farmakologicznych, w tym stosowania atypowych leków przeciwpsychotycznych i benzodiazepin. Poziomy paroksetyny w osoczu były monitorowane, a ich toksyczne wartości utrzymywały się przez kilka tygodni.
Genotypowanie i przewidywanie fenotypu
Badanie genotypowe wykazało, że pacjent był pośrednim metabolizatorem CYP2D6, co mogło przyczynić się do przedłużonej intoksykacji. Fenokonwersja do fenotypu słabego metabolizatora (PM) mogła wpłynąć na długotrwałe utrzymywanie się toksycznych poziomów leku w organizmie pacjenta.
Dyskusja: znaczenie monitorowania leków i fenokonwersji
Przypadek ten podkreśla znaczenie monitorowania terapeutycznego stężenia leków oraz uwzględniania fenokonwersji w praktyce klinicznej. Zjawisko to może wpływać na farmakokinetykę leków, zwłaszcza u pacjentów z przewlekłym leczeniem. Monitorowanie stężenia leku w osoczu, historia farmakoterapii, profil genetyczny pacjenta oraz dawka są kluczowe w podejmowaniu decyzji dotyczących wystarczającego czasu monitorowania.
Wnioski i zalecenia
Fenokonwersja powinna być rozważana w przypadku pacjentów z pojedynczym przedawkowaniem paroksetyny, zwłaszcza jeśli stosowano ją przewlekle. Zaleca się dłuższe niż standardowe 24-godzinne monitorowanie objawów fizycznych i poziomów paroksetyny w osoczu w takich przypadkach.
Badanie to dostarcza ważnych informacji na temat wpływu fenokonwersji na przedłużoną intoksykację paroksetyną i podkreśla potrzebę dalszych badań nad tym zjawiskiem w celu optymalizacji terapii lekowej.
Bibliografia
Damborská Alena, Hanáková Lenka, Pindurová Eva and Horská Kateřina. Case report: Therapeutic drug monitoring and CYP2D6 phenoconversion in a protracted paroxetine intoxication. Frontiers in Pharmacology 2024, 15(Suppl. 15), 42-48. DOI: https://doi.org/10.3389/fphar.2024.1444857.
